The Art of the Steal (2009) – Recensie

Stel, je bent een kunstliefhebber en hebt door de jaren heen een mooie verzameling kunstwerken opgebouwd, een stuk of 9000. Het zijn geen simpele schilderijtjes die je op de rommelmarkt gekocht hebt, maar van bekende schilders op een moment dat de kunstwereld nog weinig interesse in ze had. Zo bezit je 181 werken van Renoir, 69 Cézannes, 60 schilderijen van Matisses, 44 Picasso’s en 14 Modiglianis. Die bekende werken zijn daarnaast ook nog eens de beste werken van deze kunstenaren. Totale waarde: 25 miljard dollar. Toch ben je niet geïnteresseerd in het verkopen van de kunst en wilt het ook niet uitlenen aan musea. Je zet een school op waarin je al deze kunst ophangt en er les over geeft. Dat is wat Albert C. Barnes in zijn leven heeft weten te realiseren.

Hij bezat de meest indrukwekkende kunstcollectie ter wereld en wilde dat alleen een select gezelschap hiervan zouden kunnen genieten. Hij had geen interesse in het tentoonstellen omdat het dan werd gezien als een product om kaartjes te verkopen. In zijn testament maakte hij een aantal punten heel erg duidelijk: De kunst zou nooit mogen worden uitgeleend of van de muur worden gehaald en moest in het daarvoor gebouwde pand blijven. Zijn “Barnes foundation” zou ook na zijn dood een educatieve instelling blijven die slechts 2 dagen per week open mocht zijn. Maar met een collectie van zo’n grote financiële waarde was het de vraag of zijn testament wel gerespecteerd zou worden…

In deze documentaire zet regisseur Don Argott een gedetailleerd beeld neer van Albert C. Barnes en waarvoor hij stond. Alhoewel zijn testament initieel gerespecteerd werd, vond er een verandering plaats nadat zijn directe opvolger overleed. De beheerders van de collectie probeerden wegen te vinden om onder delen van het testament uit te komen, vaak door gebruik te maken van publieke opinie. De staat van het gebouw zou bijvoorbeeld te slecht zijn om de kunstwerken er te houden, er zou niet genoeg geld zijn om onderhoud te plegen etcetera. Langzaam maar zeker leken de wensen van de eigenaar ondergeschikt te zijn en toen eenmaal de eerste stap gezet werd om de wereld te gaan rondtoeren met deze collectie was het hek van de dam. Belangengroepen lieten wel van zich horen om er voor te zorgen dat zich men aan het testament zou houden, maar via slinkse wijze werden deze buiten spel gezet. Het grote geld lonkte en daavoor werd alles op alles gezet.

The Art of the Steal laat zien dat kunst een simpele industrie is waarbij het draait om geld door het verkopen van kaartjes en reproducties (op posters/mokken/tassen enzovoort) en dat de Barnes collectie zo veel waard was dat juridische obstakels zoals een testament ondergeschikt daar aan zijn. De film weet dit door interviews met belanghebbenden en voormalig studenten en een gedetailleerd overzicht van de gebeurtenissen pijnlijk duidelijk te maken. Als kijker hoop je, ook al heb je geen kunstcollectie die miljarden waard is, dat je laatste wensen gerespecteerd zullen worden en niet worden gezien als een lastig stukje papier dat het best weggemoffeld kan worden.

Trailer:
[youtube=https://www.youtube.com/watch?v=XMe3r9PLtpI]