Bijzondere bioscoopformaten

Na het bezoeken van het Omniversum, wat door z’n vorm (het beeld wordt geprojecteerd op een koepel) een erg bijzondere bioscoop is, was ik erg benieuwd welke andere bioscopen er zijn (en waren) waar de ervaring van het kijken van een film net iets anders is.

Cinerama

Alhoewel Rotterdam een bioscoop heeft met de naam Cinerama, heeft de bioscoop zelf geen Cinerama systeem meer. Het doek bij zo’n systeem is zeer breed en heeft een kromming. Het beeld wordt door drie gesynchroniseerde projectoren op het doek getoond. Dit formaat ontstond als reactie op de introductie van de televisie om er voor te zorgen dat de beleving uniek was. De films zelf werden initieel ook met drie camera’s gefilmd, maar het proces werd later versimpeld. Als je meer over dit formaat wilt weten en ook een idee wilt krijgen hoe de films er uit zagen, dan is de documentaire This is Cinerama uit 1952 interessant.

Circle-Vision 360°

We hebben nu het punt bereikt dat 360 graden video’s in combinatie met VR-headsets zoals de Oculus Rift en HTC Vive normaal beginnen te worden en ook Youtube ze in dat formaat aanbiedt. In de jaren vijftig was dat echter allemaal nog toekomstmuziek en ontwikkelde Disney voor z’n parken het Circle-Vision 360° systeem. De films zelf werden opgenomen met negen camera’s en uiteindelijk ook op negen schermen (in de vorm van een cirkel) geprojecteerd. Op het moment heeft alleen het Epcot centre nog zo’n bioscoop.

Screen X

Als er één ding opvalt bij al deze formaten is het wel dat ze veel schermoppervlak gebruiken voor een meer meeslepende ervaring. Daarop is het Screen X formaat geen uitzondering. Het werd in 2013 in Korea gepresenteerd en het systeem gebruikt het doek voor en de twee zijwanden van de bioscoop om op te projecteren. Het betekent voor de kijker een beeld dat 270 graden beslaat.

4D

Al vanaf begin jaren zestig proberen filmmakers op diverse manieren een extra dimensie aan de filmbeleving toe te voegen. Dat wordt op verschillende manieren gedaan. Natuurlijk door 3-D brillen, maar daarnaast is er bijvoorbeeld een kraskaart waardoor je bepaalde geuren kan ruiken (redelijk recent deed Robert Rodriguez dat nog bij één van de Spy Kids films) of door gebruik te maken van bewegende stoelen, het blazen van lucht of wat water te laten vallen. Of dat nu echt iets toevoegt aan de filmbeleving of eerder af kan leiden kan je over discussiëren.

HFR

HFR staat voor High Frame Rate, waarbij de film niet bestaat uit 24 beelden per seconde, maar uit 48. Het gevolg is dat de beelden er vloeiender uitzien en snelle acties er veel scherper uitzien. De eerste film die van het formaat gebruik maakte was The Hobbit. De meningen over het formaat zijn echter verdeeld. Puristen vinden dat het de film er minder filmisch uit laat zien en je het gevoel krijgt naar een set te kijken. Zelf was ik fan van het formaat, maar het lijkt er op dat de volgende films die het formaat zullen gebruiken de Avatar sequels zullen zijn.

Welk formaat zou je zelf een keer willen ervaren?