Son of Saul (2015) – Recensie

De manier waarop een film in beeld gebracht wordt kan al heel veel doen om de sfeer te bepalen. Zo speelde Wes Anderson in The Grand Budapest Hotel met diverse formaten om een bepaalde tijd neer te zetten of gebruikte regisseur Xavier Dolan het in z’n film Mommy om de geestestoestand van de hoofdpersoon neer te zetten en op één moment schakelde van een 4:3 formaat naar breedbeeld om het gevoel van bevrijding over te brengen. Son of Saul, dat zich tijdens de tweede wereldoorlog afspeelt in een concentratiekamp, zet met de manier waarop het visueel verteld wordt al meteen de toon. Met een claustrofobisch 4:3 formaat en de focus dicht bij de camera te houden, waardoor de achtergrond bijna altijd onscherp is ben je gedurende de film vastgeplakt aan het hoofdpersonage, Saul Ausländer (Géza Röhrig).

Dit is niet de eerste film die zich afspeelt in een concentratiekamp, maar wel eentje die je nog lang na het zien zal bijblijven. Als kijker weet je al welke verschrikkingen zich er afspeelden, maar doordat je alles vanuit het oogpunt van één personage meemaakt wordt het bijna je persoonlijke ervaring. Je bent getuige hoe efficiënt de mensen die binnenkwamen naar de gaskamers geleid werden, met de belofte van warm eten en werk. Je hoort het geschreeuw van mensen die doodgaan en loopt met Saul die kamer in als hij mee moet helpen met opruimen en schoonmaken. En ook al is dat allemaal niet scherp in beeld gebracht, het is juist daardoor dat de kijker met z’n fantasie de rest van de verschrikkingen invult.

Toch is Son of Saul niet alleen een verhaal over de concentratiekampen, maar ook eentje over de hoop van Saul om z’n zoon, die hij tussen de slachtoffers vindt, niet te laten verbranden maar volgens het Joodse geloof een begrafenis te geven.

 Zo rond de dodenherdenking en bevrijdingsdag is het altijd het moment om stil te staan bij wat er tijdens de tweede wereldoorlog gebeurt is (en wat er helaas ook nog steeds gaande is) en Son of Saul drukt de kijker met de neus op de feiten. Het is een film die nog dagen na het zien in je hoofd rond blijft spoken. Saul is een personage die in een hel z’n werk moet doen om nog langer te kunnen leven en op die plek toch nog hoop heeft, ook al kan dat z’n eigen dood betekenen. Eerder dit jaar liet The Revenant zien hoe één man ondanks de tegenslagen door bleef gaan en ook Son of Saul weet dat op een beklijvende manier in beeld te brengen. Een belangrijke film die iedereen gezien moet hebben.