Slacker (1991)

Als filmkijker heb je van films bepaalde verwachtingen op diverse vlakken. Als het een komedie is verwacht je natuurlijk grappen, maar ook bepaalde karakters of vreemde situaties. In een drama is de verwachting dat je mee wordt genomen in het leven van één of meerdere karakters die met een moeilijke situatie om moeten gaan en zo zijn er nog vele andere voorbeelden te bedenken. De meeste films werken volgens die verwachtingen, omdat deze nu eenmaal bij een bepaald type film horen. Toch zijn er zo nu en dan films die het allemaal net even anders doen, die een bepaald concept pakken en zich daar volledig op richten. Het resultaat is niet altijd geslaagd, maar het nemen van risico’s in film is iets wat ik al weet te waarderen.

Richard Linklater is in dat opzicht een filmmaker die gedurende z’n hele carrière telkens probeert buiten de tradionele conventies van film te werken (wat ook naar voren komt in de documentaire Double Play: James Benning and Richard Linklater). Dat doet hij onder andere door met tijd te spelen. In de Before trilogie (Before Sunrise, Before Sunset en Before Midnight) spendeert de kijker een aantal uur met twee karakters die heel veel gesprekken hebben en waardoor je een idee over ze krijgt.

Met Boyhood besloot hij om de film over een periode van twaalf jaar op te nemen met dezelfde acteurs, zodat je ze daadwerkelijk ouder ziet worden. Visueel wist hij verhalen anders in beeld te brengen door middel van rotoscoping (waarbij er over echte beelden heen wordt getekend) in de films Waking Life en A Scanner Darkly. Maar ook met de tradionele structuur van het film heeft hij geëxperimenteerd en daar is z’n eerste bekende film, Slacker, een goed voorbeeld van.

Als je deze film bekijkt met de verwachting dat je een traditioneel verhaal voorgeschoteld zal krijgen dan wordt de film een teleurstellende ervaring. Het draait in deze film namelijk niet om het verhaal. De film opent met een lange monoloog (gespeeld door Linklater zelf) achterin een taxi over de keuzes die we wel en niet maken en de paralelle werelden die dat tot resultaat heeft. Het karakter stapt uit de taxi, is getuige van een ongeluk en loopt het beeld uit. Je ontmoet een ander karakter en verwacht het karakter uit de taxi weer terug te zien, maar dit gebeurt niet. En dit herhaalt zich gedurende de gehele film. Elk karakter neemt als het ware het stokje over van een ander karakter dat langsloopt. Het resultaat is een film waarin je getuige bent van flarden uit het leven van een groot aantal karakters, zonder dat je ze ooit zal leren kennen.

Toch weet Linklater de film boeiend te houden doordat de dialogen scherp zijn en de gebeurtenissen regelmatig vreemd (zoals een vrouw die een uitstrijkje van Madonna probeert te verkopen of een man die heel z’n woning vol heeft staan met TV’s). Door het voorschotelen van een waar mozaïek aan personen en settings vraag je je constant af waar de film nu weer heen zal gaan en hoop je regelmatig dat de camera net iets langer op een bepaalde plek zal blijven hangen. Sommige mensen zou je beter willen leren kennen of zou je in een aparte film willen zien, maar alle interacties blijven beperkt. Je leert de sfeer van de stad kennen (en de tijd waarin het zich afspeelt), maar gaat nergens de diepte in waar je mogelijk op hoopt.

Slacker had destijds een grote impact op de indie scene. Het toonde aan dat je met een laag budget en zelfs verschillende manieren van filmen een boeiende film kan maken. Een regisseur als Kevin Smith heeft in het verleden aangegeven dat Slacker voor hem een grote inspiratie was. Als je open staat voor een film die anders is, dan is de film zeker het kijken waard en het is mooi om te zien dat Linklater, ondanks zijn diverse successen nog steeds bereid is om kansen te nemen en op die manier de mogelijkheden die het medium film biedt uit te breiden en anderen te inspireren.