Recent schreef ik in m’n serie “De verdwenen bioscopen van Rotterdam” over Kriterion, de bioscoop die ooit op de top van het Groothandelsgebouw gevestigd was. Het was een filmtheater dat geheel door studenten gerund werd, zonder management. Het was niet de eerste Kriterion-bioscoop, want Den Haag en Amsterdam hadden er al eentje. Voor die in Den Haag valt in de jaren zeventig het doek, maar de bioscoop in Amsterdam, waar het allemaal vlak na de tweede wereldoorlog begon bestaat nog steeds. Deze documentaire laat zien wat Kriterion zo bijzonder maakt en hoe het runnen van deze vereniging er in de praktijk uitziet.
De titel van de film schept bepaalde verwachtingen, want wat is er sinds 1945 allemaal gebeurd? De bioscoop werd opgezet door oud verzetsman Piet Meerburg, die na de oorlog studenten de kans wilde geven om geld voor hun studie te verdienen en daarvoor het concept bedacht waarbij het hele bedrijf door die studenten draaiende werd gehouden. In archiefbeelden komt Meerburg, die inmiddels overleden is, kort aan het woord. Ook zijn broer en regisseur Hedda van Gennep spreken over hun ervaringen. Van Gennep vormt de link met het huidige Kriterion en in een voiceover laat ze horen hoe wat voor indruk de manier waarop dit bedrijf draait door jonge mensen op haar maakt.
Kriterion is echter niet alleen een bioscoop, maar is door de jaren veel meer geworden. Er is een tankstation, een oppascentrale, een tweede bioscoop en een restaurant die allemaal volgens dezelfde gedachte werken.
De focus ligt daarbij vooral op het nu. Je ziet hoe de studenten samen beslissingen nemen, hoe ze helpen om ook in Sarajevo een Kriterion-bioscoop draaiend te laten houden en hoe ze door hun unieke manier van werken jaren geen inkomstenbelasting hoefden te betalen, maar waar de Belastingsdienst door middel van een rechtszaak een einde aan wil maken. Toch is het jammer dat er totaal geen aandacht wordt besteed aan de bioscopen in Den Haag en Rotterdam, die beide niet genoemd worden. Deze maakten ook deel uit van de Kriterion-gedachte en wisten het niet te redden. Waarom ging het daar mis, maar bleef de organisatie in Amsterdam zich uitbreiden? Vooral met die titel zijn dat vragen waarop ik zelf antwoord verwachtte, maar uitbleef. Het maakt de documentaire vooral een momentopname van nu die inzicht geeft in het dagelijkse werk wat er plaatsvindt en dat wist me persoonlijk onvoldoende te pakken. Kriterion – Sinds ’45 is ook niet duidelijk gestructureerd, waardoor er een spanningsboog mist. De voiceover wordt niet consequent gebruikt, de bioscoop in Sarajevo wordt kort aan het begin en einde getoond zonder te veel diepgang. En dat vindt ik erg jammer, want ik wilde meer zien, meer geschiedenis en ook horen over problemen die er spelen (naast die van de Belastingsdienst). Een documentaire die jammergenoeg niet aan m’n verwachtingen wist te voldoen.
Kriterion- Sinds ’45 draait vanaf 9 juni in de bioscoop
En dan toch nog een 9? Wel leuk dat deze documentaire zo goed bij jouw verloren bioscopen past. Je zou er zelf een documentaire over kunnen maken 🙂 Even serieus, dat zou best wel wat kijkers opleveren.
Oeps! Dat is even misgegaan met de score, is nu ge-update 😉
Een documentaire maken vergt flink wat tijd en die heb ik niet. Daarnaast kijken mensen over het algemeen niet zo veel documentaires, dus betwijfel of dat echt zo veel kijkers op zou leveren.
Tijd is natuurlijk wel belangrijk. Rotterdam heeft toch wel flink wat bioscopen die hem nog wel zouden draaien, maar snap je punt. Ik zou kijken 🙂
Inderdaad en denk dat ik wel iets zou kunnen maken, maar ik hou het bij de artikelen met zo af en toe een video erbij 🙂