In de jaren ’90 was science fiction een mix van dystopische maatschappijen, zelf reflecterende parodieën, “high-concept” actie, goede oude horror en een strooisel van vervolgfilms. Nogal een eclectische mix. Gedurende tien jaar gingen het van het serieuze (Strange Days, Contact, 12 Monkeys) naar het belachelijke (Galaxy Quest, Space Truckers, Fortress), maar er was altijd een element van kwaliteit aanwezig. Zelfs Fortress, het futuristische verhaal van terreur gevangenissen, één van de meest memorabele films die ik zag toen ik opgroeide, had genoeg redenen om het te kijken. Christopher Lambert staat niet bekend voor veel memorabele films, maar Fortress is de goede soort slechte film – kijkt lekker weg en is heerlijk entertainment.

Rutger Hauer is een ook een acteur die veel “straight-to-video” films had die ik op vrijdagavond huurde, maar ik was en ben nog steeds onder de indruk van zijn film Split Second uit 1992. Deze film is misschien niet heel populair en lijkt waarschijnlijk te veel op andere bekende science-fiction films, zodat het kan worden bestempeld als een niet originele film, maar het heeft zijn plussen. Er is voldoende bloed, heeft een goed tempo, is stijlvol en zet een mooi “wie heeft het gedaan” verhaal op in de post-apocalyptische setting van een Londen dat is overstroomd door de rivier de Thames. Het is Murder on the Orient Express gemixt met Predator. De film is niet in deze top 10 te vinden, omdat het minimale budget duidelijk van tijd tot tijd te zien is, maar het is wel een film die de moeite waard is.

Science-fiction horror heeft een aantal spannende films opgleverd zoals Predator 2, Space Truckers en Event Horizon. Al deze films hebben daarbij wat te danken aan Alien en Aliens, maar ook in een mindere vorm van de formule werkt het en het genre gaf ons enkele van de meest memorabele films van het decennium. Eén van die films komt op deze lijst voor – Alien 3. David Fincher zou de film hebben verstoten, maar als hij z’n naam er niet op wil zetten dan zou ik dat graag doen. De film kreeg oneerlijke kritiek rond de release, maar Alien 3 heeft toch z’n imago weten te veranderen en is, naar mijn mening, één van de meest onderschatte moderne films in het science-fiction genre. Het concept van een dodelijke alien die rondrent in een gevangenis kolonie is er eentje die de slechtste tegen de nog ergere zet. En onze onverschrokken protagonist – de ongelukkigste vrouw in de filmgeschiedenis – Ripley (Sigourney Weaver) belandt er weer middenin.

Twee acteurs – beide op de piek van hun kunnen – speelden grote rollen in het genre. Arnold Schwarzenegger en Bruce Willis verschijnen beide tweemaal in deze top 10 en dat is niet verrassend. Deze twee iconische actiesterren waren in het Hollywood van de jaren ’90 oppermachtig en staan op deze lijst met klassieke rollen – één als een robot, de andere als een ontevreden taxichauffeur. Kan je de films waar ik het over heb al raden? Dit zijn de beste science fiction films van de jaren ’90.

Wat zijn jouw favoriete science fiction films van de jaren ’90?

10. Star Trek VI: The Undiscovered Country (Meyer, 1991)

Het is zo dat de Star Trek films om en om goed en slecht zijn. De eerste film was saai, de tweede film was fantastisch, de derde film glansloos, de vierde de grappigste in de serie, de vijfde de slechtste film die veel mensen ooit hadden gezien en de zesde film, die hier, herstelde die balans weer. The Undiscovered Country is één van de beste delen in de Star Trek filmreeks. Het creëerde een metafoor voor het einde van de koude oorlog door voor te stellen dat oude vijanden – de federatie en het Klingon rijk – om tot een wapenstilstand te komen. Dit was de laatste Star Trek film waarin de originele cast van de televisie serie speelde.

9. Independence Day (Emmerich, 1996)

De grote zomerblockbuster van 1996 blijft één van de meest leuke en spannende actie-avonturen van de jaren negentig. Independence Day gaat over de ontmoeting met buitenaardse wezens die maar één ding aan hun hoofd hebben – menselijke vernietiging. Deze E.T.’s zijn hier niet om leuk te spelen. De wereld slaat terug met al zijn militaire macht, maar dat werkt niet. Het lot van de mensheid ligt in handen van de ervaren gevechtspiloot Will Smith en computer specialist Jeff Goldblum. Het is soms grappig, soms zeer spannend en beschikt over een aantal geweldige special-effects.

8. 12 Monkeys (Gilliam, 1995)

Terry Gilliam’s film uit 1995 is een thriller met de nodige wendingen, die zich afspeelt in een post-apocalyptische toekomst. Bruce Willis z’n James Cole, een veroordeelde crimineel, zorgt ervoor dat wetenschappers hem naar het verleden sturen om monsters van een dodelijk virus te verzamelen om terug naar de toekomst te brengen. Het virus dwong de overlevende populatie om ondergronds te gaan leven en men gelooft dat als Cole het oorspronkelijke virus kan vinden, men kan worden genezen. Hij wordt in het verleden gevangen genomen en naar een psychiatrische inrichting gebracht, waar hij collega-patiënt Jeffrey Goines (Brad Pitt) ontmoet. Uiteindelijk ontsnapt hij terug naar de toekomst en ontdekt dat Goines degene is die begon met het verspreiden van het virus. Hij wordt zijn doel als hij weer terugkeert naar het verleden, maar dit keer een paar jaar later. Het is een film die je meer dan één keer moet kijken, maar het is een visuele traktatie zoals alleen Gilliam dat kan en je kan niets anders dan het van het begin tot einde te kijken.

7. Galaxy Quest (Parisot, 1999)

Galaxy Quest is één van de beste komedies van 1999 en één van de beste science-fiction films van het decennium, dankzij het uitstekende script van David Howard en Rob Gordon, een aantal slimme keuzes wat betreft de casting en een verhaal dat zowel grappen maakt over series als Star Trek, terwijl het tegelijkertijd de aantrekkingskracht van trashy sci-fi tv viert. Het verhaal gaat over een stelletje ouder wordende acteurs die ooit de sterren waren van een Star Trek-achtige tv-serie die werd geannuleerd. De enige plek waar ze nu nog kunnen stralen is op fan conventies. Een ras van buitenaardse wezen ontvangen uitzendingen van de show en geloven dat wat de acteurs uitvoeren echt is en ze het opnemen tegen een intergalactische vijand. Ze nodigen hen uit aan boord van hun ruimteschip en geven hen de echte taak om het buitenaardse ras te redden van een kwade tegenstander. Moeten de acteurs hun geheim onthullen? Of kunnen we nog iets langer genieten van het feit dat ze terecht zijn gekomen in echte leven of dood situaties? Regisseur Parisot doet alles wat hij kan met die situatie, wat resulteert in een grappige en originele komedie die ook vaak spannend is met een aantal goed neergezette actie momenten.

6. Alien 3 (Fincher, 1992)

David Fincher’s film kreeg veel kritiek bij release, zelfs door de regisseur zelf die de film leek te verstoten. Toegegeven, het weet niet het niveau van de eerste twee Alien films te halen. Achteraf gezien is Alien 3 echter een ander soort film, en op z’n eigen manier, een zeer goede. Je hoeft het alleen maar te vergelijken met de vierde Alien film en de andere films van de serie om te realiseren dat Fincher’s film eigenlijk een verschrikkelijk strak en interessante toevoeging aan de serie is. Sigourney Weaver is erg sterk, en in zijn vernieuwde director’s cut, uitgebracht in 2003 in combinatie met de speciale DVD set, komt de film dichter bij Fincher’s oorspronkelijke visie. Dat gezegd hebbende, beide versies van de film zijn het bekijken waard, maar de nieuwe cut gaat in op enkele gaten in het verhaal.

5. Strange Days (Bigelow, 1995)

Kathryn Bigelow’s Strange Days speelt zich af in een alternatief 1999, waar politiegeweld en politieke corruptie wijd verspreid is en een nieuwe drug die hersenen kan overnemen nieuw in sociale kringen. Het apparaat, dat bekend staat als SQUID, zijn echte opnames van ervaringen van anderen die je zelf ook kan beleven door het apparaat dat direct in verbinding staat met de hersenen. Wanneer Ralph Fiennes z’n Lenny Nero, een dealer van SQUID, een herinnering van meisje vindt dat op brute wijze verkracht en vermoord wordt, komt hij plotseling terecht in een groter complot waarbij de politie de moord van een bekend persoon in de doofpot wil stoppen.

4. Total Recall (Verhoeven, 1990)

Donker, gewelddadig, sexy – toepasselijke woorden voor Paul Verhoeven’s avontuur op Mars met Arnold Schwarzenegger in de hoofdrol. Schwarzenegger is een normale man met een baan van 9 tot 5 en een prachtige vrouw, gespeeld door Sharon Stone. Wanneer hij een reisburo bezoekt dat in plaats van fantastische vakantie herinneringen van een magische reis in het hoofd van de klant stopt, ontdekt hij dat niet alles is wat het lijkt. Het implantaat brengt herinneringen naar boven over z’n eigen leven, herinneringen waarvan hij niet wist dat hij ze had. Plotseling is zijn leven in gevaar omdat iemand hem probeert te vermoorden. Vanuit de aarde ontsnapt hij naar Mars omdat hij het gevoel heeft dat dat misschien wat licht kan schijnen op zijn situatie. Maar wanneer zelfs zijn vrouw hem wil vermoorden kan hij niemand meer vertrouwen.

Total Recall is één van Arnie’s beste films na The Terminator en Terminator 2. Hij is perfect geschikt voor de rol van Doug Quaid, een harde maar onwetende man die plotseling in een wilde leven of dood situatie terecht komt. Verhoeven’s film is snel en zowel de gebeurtenissen op een futuristische aarde en die op Mars zijn briljant ontworpen en georchestreerd. Er zijn ook veel andere elementen die ook erg leuk zijn, zoals de onbetrouwbare vrouw gespeeld door Sharon Stone, Michael Ironside’s slechterik en Ronny Cox als de grootste “bad guy” van de film.

3. Contact (Zemeckis, 1997)

Gebaseerd op een Carl Sagan boek, Robert Zemeckis z’n science-fiction drama over het eerste contact met buitenaardse wezen kijkt op originele wijze naar het onderwerp. Jodie Foster levert een krachtig optreden af als Ellie Arroway, een enthousiaste wetenschapper bij het SETI programma (Search for Extraterrestrial Intelligence), die toevallig een buitenaards signaal opvangt dat plannen lijkt te beschrijven om een soort machine te bouwen. De film gebruikt een serieuze aanpak met z’n verhaal en mixt ideologische en religieuze relevantie van zo’n ontdekking met het politieke en het mediacircus dat mogelijk buitenaards contact zou betekenen.

Arroway’s verhaal is er eentje die begint terwijl haar collega’s haar werk veroordelen, een verspilling van tijd en geld. Wanneer ze uiteindelijk de ontdekking doet wordt ze opzij geschoven door dezelfde mensen die zelf in het spotlicht willen staan. Matthew McConaughey is ook sterk in de rol van Palmer Joss. Joss is een christelijke filosoof, die vragen stelt over Arroway’s geloof in God en of, in een land waar zo’n groot percentage van de bevolking religieus is, haar gebrek aan religie een bredere impact kan hebben als ze gekozen wordt als de vertegenwoordiger van de aarde. Tegelijkertijd, als een vrouw van wetenschap, is ze op zoek naar waarheid. Net zoals haar zoektocht naar de waarheid over buitenaardse levensvormen, is haar zoektocht naar de waarheid over god niet minder relevant. Het resultaat is een interessante en originele science fiction film waar de aliens eigenlijk niet zo belangrijk zijn, maar meer de menselijke reactie op hun mogelijke bestaan.

2. The Fifth Element (Besson, 1997)

In 1997 was Luc Besson goed bezig. Zijn laatste film, Leon uit 1994, werd geprezen en kreeg veel liefde van het publiek voor de vlotte, gestileerde actiescènes en unieke protagonisten. Het verhaal van een huurmoordenaar en een kind dat wees is geworden die bij elkaar komen en een onverwachte band krijgen in een gevaarlijke situatie resulteerde in een donkere, maar tegelijkertijd pakkende film die je aan het scherm gekluisterd hield vanaf de eerste minuut.

The Fifth Element was, op veel manier, een moeilijk tweede album. Besson had hiervoor diverse films geproduceerd en geregisseerd maar de wereld had ‘m pas net ontdekt. The Fifth Element overtrof de verwachtingen. Bruce Willis is briljant als taxichauffeur Korben Dallas in dit futuristische actieavontuur. He futuristic action-adventure. Hij vindt onbedoeld de redder van de aarde in z’n taxi en wordt een ruimte avontuur ingetrokken waarbij de sadistisch slechterik (Gary Oldman) hem op de hielen zit.

1. Terminator 2: Judgment Day (Cameron, 1991)

De zelfgekroonde “Koning van de Wereld”, James Cameron, verdiende inderdaad die titel toen Terminator 2 uitkwam en allerlei records brak en fans van de originele film wist te vermaken. Dit vervolg was alles wat we wilden dat het was: groter, gedurfder, apocalyptisch en grandioos. Het was zelf beter dat Arnold Schwarzenegger de andere kant koos en meevocht met “the good guys”. Cameron weet hoe hij een vervolg moet maken (kijk bijvoorbeeld maar naar Aliens uit 1986) en Terminator 2 verdient alle lof die het krijgt. Een opwindend actie avontuur dat het verhaal van mensen tegen machines op briljante wijze voortzette.

Deze top 10 verscheen origineel op Top10Films.co.uk en is geschreven door Dan Stephens