Joker (2019) – Recensie

Een verward persoon. Een term die je geregeld voorbij hoort komen in het nieuws. Het is een makkelijk te verwerken label voor een lezer/kijker, omdat je er verder niet over na hoeft te denken. Iemand die verward is kan gekke dingen doen, waardoor de daad die is uitgevoerd een “simpele” verklaring heeft, hoe groot de gevolgen ook zijn. Het zet je verder niet aan tot nadenken over hoe zo’n persoon uiteindelijk zover is gekomen. Heeft hij/zij veel tegenslagen in z’n leven gehad, te weinig aandacht of simpelweg niet de juiste hulp van familie, vrienden en instanties om er voor te zorgen dat die persoon niet verward werd? Met die informatie hoef je nog niet de actie zelf te begrijpen of meelijden te hebben met de dader, maar je kunt er mogelijk de persoon zelf wel beter door begrijpen en kijken of er veranderingen nodig zijn in bepaalde procedures om te zorgen dat anderen niet hetzelfde pad volgen. Met Joker probeert regisseur Todd Philips een portret neer te zetten van een man die uiteindelijk de aartsvijand van Batman zal worden.

Arthur Fleck (Joaquin Phoenix) is een man die er van droomt ooit komiek te worden. Hij heeft een baan als clown en wordt ingehuurd om op te treden in ziekenhuizen en winkels. Hij woont nog bij z’n moeder en heeft een verleden van psychische problemen. Hij heeft een aandoening waardoor hij ongecontroleerd moet lachen, zelf als de situatie zich daar helemaal niet voor leent. Een vreemde man die z’n plek in de maatschappij maar moeilijk kan vinden en langzaam maar zeker z’n grip aan het verliezen is

 Er zijn door de jaren heen diverse memorabele Joker vertolkingen geweest en het is altijd maar de vraag of de volgende acteur in staat is er z’n eigen draai aan te geven. Joaquin Phoenix lijkt dat moeiteloos te doen en zet hier misschien wel de meest angstaanjagende versie neer. Fysiek is hij flink afgevallen en beweegt hij z’n lichaam regelmatig op bijna onnatuurlijke manieren. De acteerprestatie die hij hier neer zet is memorabel en het zou me verbazen als hij niet op z’n minst een Oscar-nomatie voor z’n rol zou ontvangen, want het is een genot om naar hem te kijken, hoe oncomfortabel hij je ook laat voelen. Zijn vertolking van Arthur Fleck is de focus van de film en laat zien hoe hij, net zoals bijvoorbeeld Nina Sayers in Black Swan, z’n realiteitszin verliest. Hij ontwikkelt een eigen set van normen en waarden als gevolg van wat hij ziet en meemaakt, die voor hem volkomen normaal zijn. Het resultaat is een gewelddadige man en een aantal zeer grafische scènes die niet iedereen zal kunnen waarderen. Philips weet het geheel op meesterlijke wijze op te bouwen en naar een hoogtepunt te brengen, terwijl hij hier en daar flirt met het feit dat het geheel zich in Gotham City afspeelt. Joker is een “verward persoon”, maar is meer dan dat, omdat je als kijker langzaam z’n psyche en trauma’s leert kennen. Een memorabele film, die je niet snel vergeet.