Gisteren hoorde ik op het nieuws dat het RIVM vroeger naast advies geven ook zelf vaccins produceerde. Dit was dus een overheidstaak, maar het is een taak die afgestoten is en terecht is gekomen bij bedrijven. Het gevolg: De prijzen van de ontwikkelde vaccins zijn tien keer hoger geworden. Er zijn overheidstaken die je misschien niet af zou willen stoten omdat bedrijven uiteindelijk bestaan om winst te maken, waarbij de sociale taak helaas niet altijd hoog op het lijstje staat. Zoals Prison for Profit laat zien geldt dat ook voor het gevangeniswezen.
Onderzoeksjournalist Ruth Hopkins, die werkzaam is in Zuid Afrika, kreeg van ex-gedetineerden en gevangenbewaarders van de Zuid-Afrikaanse Manguang gevangenis diverse brieven en verontrustend beeldmateriaal. De Manguang gevangenis wordt namelijk niet beheerd door de overheid, maar door de Britse multinational G4S. Toen de gevangenis werd geopend leek dit een goede stap te zijn: Er zouden cursussen worden aangeboden, er waren meer faciliteiten en deze locatie zou beter in staat zijn gedetineerden te rehabiliteren. Maar naarmate de gevangenis langer open was bleek niet alles rooskleurig te zijn. Het was er slecht gesteld met de veiligheid, van zowel personeel als gevangenen. Zo had de gevangenis op diverse locaties bijvoorbeeld porseleinen toiletpotten die makkelijk kapot te maken waren en waarvan de scherven dienst deden als wapens. De gevangenisbewaarders kregen instructies om de grenzen van het toelaatbare op te zoeken en gingen daar regelmatig overheen.
Wat daar de gevolgen van zijn maakt deze documentaire pijnlijk duidelijk. Er zijn ex-gevangenen die de gevangenis als invaliden verlaten hebben. Maar ook de bewaarders zaten in een positie waarin er niet naar hen geluisterd werd en de hoge werkeloosheid betekende dat er geen alternatief werk te vinden was. G4S ziet elke gedetineerde als inkomstenbron, want ze kunnen de kosten per bed, maaltijd, cursus allemaal doorberekenen. Uiteindelijk wist Ruth Hopkins genoeg materiaal te verzamelen om diverse artikelen te schrijven die internationaal gelezen werden. De impact leek echter beperkt. Prison for Profit is geen makkelijke documentaire om te zien, omdat er schokkend materiaal inzit, maar wel een film die een duidelijk punt maakt: Als overheid moet je niet alles willen privatiseren omdat de prijs die je er uiteindelijk voor betaalt, zowel financieel als maatschappelijk, niet opweegt tegen de voordelen.
